Βάλτε τέλος στο παθητικό κάπνισμα

Γράφει η ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΓΚΡΑΤΖΙΟΥ, πνευμονολόγος, αναπληρώτρια καθηγήτρια, διευθύντρια Ειδικού Κέντρου Διακοπής Καπνίσματος, Μονάδα Νοσημάτων Θώρακος - Κλινική Εντατικής Θεραπείας, Ιατρική Σχολή Παν/μίου Αθηνών, Ευγενίδειο Θεραπευτήριο, Συντονίστρια Ομάδας Διακοπής Καπνίσματος Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας (ΕΠΕ), διευθύντρια στο Ειδικό Κέντρο Διακοπής Καπνίσματος στο Ευγενίδειο Θεραπευτήριο

Ως γνωστόν, τα νέα μέτρα απαγόρευσης του καπνίσματος στους δημόσιους χώρους νομοθετήθηκαν να ισχύουν στην Ελλάδα εδώ και κάποιους μήνες.

Φαίνεται, όμως, ότι η εφαρμογή τους έχει πολλές δυσκολίες, παρά το γεγονός ότι η τήρησή τους υποστηρίζεται και από μεγάλη μερίδα καπνιστών, όπως δείχνουν πρόσφατα στοιχεία. Η σωστή πλέον εφαρμογή της νομοθεσίας για τη προστασία όλων των πολιτών είναι απαραίτητη.

Με την εφαρμογή της νομοθεσίας προστατεύονται από το παθητικό κάπνισμα όχι μόνο οι μη καπνιστές αλλά και οι ίδιοι οι καπνιστές,εφόσον εκτίθενται σε μεγαλύτερο κίνδυνο, και ασφαλώς όλοι οι εργαζόμενοι στους χώρους εστίασης, όπου παραμένουν για πολλές ώρες. Εχει υπολογιστεί ότι παραμονή για μερικές ώρες σε χώρο με καπνό είναι σαν να καπνίζει κανείς 15 τσιγάρα άφιλτρα ημερησίως.

Η εφαρμογή του μέτρου θα προστατεύσει κυρίως τους εργαζομένους, τους μη καπνιστές και τα παιδιά τους αλλά θα βοηθήσει και τους ίδιους τους καπνιστές να το μειώσουν ή και να αποφασίσουν να το διακόψουν, καθώς και εκείνους που έχουν κόψει το κάπνισμα να μπορέσουν να μην το ξαναρχίσουν.

Στη λοιπή Ευρώπη άρχισαν να εφαρμόζονται τα νομοθετικά μέτρα από το 2004 με πρώτη την Ιρλανδία και πλέον πρόσφατα τη Ρουμανία και με επιτυχία και τη γειτονική Τουρκία. Στην γειτονική μας Ιταλία τα μέτρα ισχύουν από το 2005. Εκεί, μετά την εφαρμογή των μέτρων, το ποσοστό καπνίσματος μειώθηκε στο 28%. Η υποστήριξη των μέτρων είναι μεγάλη σε όλη την Ευρώπη, με φανατικούς υποστηρικτές ποιους... τους Ιταλούς (μανιώδεις μέχρι πρότινος καπνιστές) και στη συνέχεια τους Σουηδούς. Το 84% υποστηρίζει τα μέτρα σε όλους τους χώρους και το 79% και για τα bar. Παραμένει όμως το 18% των νέων που είναι αντίθετοι, γεγονός που μπορεί προοδευτικά να αλλάξει με την έγκαιρη ενημέρωση των νέων από πολύ μικρή, παιδική ηλικία.

Στην Ελλάδα, σύμφωνα με στοιχεία (Απρίλιος 2009) από το Ινστιτούτο Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής (ΙΚΠΙ), το 62% των καπνιστών θεωρούν τα μέτρα απαγόρευσης του καπνίσματος σε δημόσιους και εργασιακούς χώρους θετικά, ενώ οι ίδιοι οι εργαζόμενοι σε εστιατόρια και ταβέρνες υποστηρίζουν τα μέτρα κατά 86%. Σύμφωνα με την ίδια έρευνα, το 10% των Ελλήνων δηλώνει ότι θα κόψει το κάπνισμα με την εφαρμογή των μέτρων.

Αναμφίβολα, η εφαρμογή των νομοθετικών μέτρων για την απαγόρευση του καπνίσματος στους δημόσιους χώρους εξασφαλίζει την προστασία όλων των πολιτών ανεξάρτητα από τη καπνιστική τους συνήθεια, δεδομένου ότι το παθητικό κάπνισμα τους βλάπτει όλους. Καπνιστές και μη καπνιστές!!!

Πόσο μακριά λοιπόν είμαστε από την εφαρμογή των μέτρων και για πόσο ακόμα θα αρνείται ο Ελληνας πολίτης την εφαρμογή τους;

***Γιατί χρειάζονται τα μέτρα;

Οι καπνιστές αναμφισβήτητα είναι τα κύρια θύματα του καπνού των τσιγάρων εφόσον ασθένειες όπως ο καρκίνος, τα καρδιαγγειακά νοσήματα η ισχαιμική καρδιοπάθεια, τα εγκεφαλικά, τα χρόνια αναπνευστικά προβλήματα (ΧΑΠ, άσθμα) αυξάνουν σε συχνότητα εμφάνισης αλλά και σε βαρύτητα εξέλιξης, με πολλές φορές θανατηφόρα έκβαση στους καπνιστές.

Πρόσφατα, όμως, επιστημονικά δεδομένα καταδεικνύουν την επικινδυνότητα του παθητικού καπνίσματος τόσο για τους ίδιους τους καπνιστές όσο και για τους μη καπνιστές.

***Τι είναι το παθητικό κάπνισμα;

Η αναπνοή καπνού των άλλων ανθρώπων καλείται παθητικό, ακούσιο ή δευτερεύον κάπνισμα.

Ο μη καπνιστής αναπνέει το πλάγιο ρεύμα καπνού από την καιόμενη άκρη του τσιγάρου και το κύριο ρεύμα καπνού το οποίο εισπνεύστηκε και εκπνεύστηκε από τον καπνιστή.

Το παθητικό κάπνισμα αφορά και τον ίδιο τον καπνιστή εφ' όσον αναπνέει και τον καιόμενο καπνό του δικού του τσιγάρου αλλά και τον μη καπνιστή που ζει, εργάζεται ή διασκεδάζει στον ίδιο χώρο με τους καπνιστές.

Πρόσφατα επιστημονικά δεδομένα καταδεικνύουν την επικινδυνότητα του παθητικού καπνίσματος τόσο για τους ίδιους τους καπνιστές όσο και για τους μη καπνιστές.

***Το παθητικό κάπνισμα είναι επικίνδυνο επειδή ...

**Παράγει 6 φορές τη ρύπανση μιας πολυάσχολης εθνικής οδού όταν είναι συσσωρευμένος καπνός σε ένα γεμάτο εστιατόριο.

**Εχει υψηλότερα επίπεδα από πολλά δηλητήρια εν σχέσει με τον καπνό που αναπνέεται άμεσα από το τσιγάρο.

**Στα συστατικά του αναμμένου τσιγάρου που καίγεται περιέχονται περισσότερες από 4.000 χημικές ουσίες, 200 δηλητήρια, περισσότερα από 60 καρκινογόνα.

**Η υπηρεσία προστασίας του Περιβάλλοντος (the Environmental Protection Agency-ΕΡΑ) χαρακτηρίζει το παθητικό κάπνισμα ως Τάξη Α καρκινογόνο, που σημαίνει ότι προκαλεί καρκίνο στον άνθρωπο.

***Πώς μπορεί να περιοριστούν οι κίνδυνοι από το κάπνισμα;

Αναμφισβήτητα χρειάζεται αρχικά πρόληψη της καπνιστικής συνήθειας με προγράμματα απευθυνόμενα κυρίως σε παιδιά και εφήβους, ώστε να μην αρχίσουν το κάπνισμα. Χρειάζονται όμως και προγράμματα ενημέρωσης και βοήθειας των ενήλικων καπνιστών ώστε να μπορέσουν να κόψουν το κάπνισμα. Η διακοπή καπνίσματος στους ενήλικες είναι η καλύτερη πρόληψη για την έναρξη του καπνίσματος στα παιδιά. Η εξάρτηση από τη νικοτίνη θεωρείται πλέον επίσημα από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας χρονία νόσος, η οποία χρειάζεται πλέον να αντιμετωπίζεται συστηματικά και με ιατρική βοήθεια παρέμβασης και φαρμακευτική αγωγή.

**Ξέρατε ότι...

Μικρή έκθεση (λιγότερο από 3 φορές την εβδομάδα) σε καπνό τσιγάρου σχετίζεται με στατιστικά σημαντική αύξηση του κινδύνου εκδήλωσης καρδιακού επεισοδίου.

Μισή ώρα παθητικού καπνίσματος αρκεί για να αυξήσει τον κίνδυνο καρδιακού επεισοδίου.

Ενα τσιγάρο την ημέρα αυξάνει τις πιθανότητες στεφανιαίας νόσου, για τους άντρες μέχρι 47% ενώ για τις γυναίκες μέχρι 56%.

Η έκθεση στον καπνό του τσιγάρου στο χώρο εργασίας είναι πιθανότερο να προκαλέσει προβλήματα στην καρδιά σε σχέση με το χώρο του σπιτιού (λόγω μεγαλύτερης έκθεσης).

Το παθητικό κάπνισμα αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα στις περιπτώσεις των παιδιών (ηλικίας ενός με ενάμισι έτους) των οποίων οι γονείς καπνίζουν.

Ας σημειωθεί ότι το παθητικό κάπνισμα μπαίνει στην κατηγορία του άφιλτρου καπνίσματος.

Ο παθητικός καπνιστής όταν βρίσκεται σε κλειστό χώρο, όπου καπνίζουν πολλοί, εισπνέει τόσο καπνό όσο και αν κάπνιζε ο ίδιος 15 τσιγάρα χωρίς φίλτρο ή 35 με φίλτρο. Ετσι «τα ξεχασμένα» στο τασάκι τσιγάρα είναι και αυτά τσιγάρα που καπνίζουμε, και μάλιστα διπλά.

Τα στοιχεία αυτά δηλώνουν αναμφισβήτητα την ανάγκη λήψης μέτρων σε δημόσιους χώρους για την αποφυγή της έκθεσης στο παθητικό κάπνισμα και αυτός είναι ο πρώτος λόγος για τον οποίο χρειάζεται να επιβάλλονται για την ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ των πολιτών.

Ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι το 85% των πολιτών δεν πιστεύει ότι το παθητικό κάπνισμα μπορεί να έχει βλαβερές συνέπειες για την υγεία ή ότι μπορεί να επιβαρύνει την καρδιά. Παρά ταύτα, τα επιστημονικά δεδομένα βεβαιώνουν δυστυχώς τα ακόλουθα:

**Το παθητικό κάπνισμα κατατάσσεται ως τρίτη κατά σειρά αιτία θανάτου -μετά το ενεργητικό κάπνισμα και το αλκοόλ- αιτία η οποία μπορεί να αποφευχθεί.

**Στις ΗΠΑ οι καρδιαγγειακοί θάνατοι από το παθητικό κάπνισμα ανέρχονται γύρω στους 60.000 περίπου το χρόνο.

**Στο Ηνωμένο Βασίλειο το παθητικό κάπνισμα ευθύνεται για το 20% της συνολικής θνησιμότητας.

**Το 42% των Ελλήνων, ανδρών και γυναικών, καπνίζουν, γεγονός που συνεπάγεται 15-20.000 θανάτους το χρόνο. Το 3% των θανάτων αυτών οφείλονται στο παθητικό κάπνισμα, δηλαδή περίπου 500 Ελληνες πεθαίνουν ετησίως εξαιτίας της έκθεσής τους στο κάπνισμα των άλλων.

**Στη χώρα μας, 45% των ανδρών και 37% των γυναικών εκτίθενται στον καπνό των άλλων.

**Στη χώρα μας ένα στα έξι άτομα που εκτίθενται στον καπνό, θα παρουσιάσουν στεφανιαία νόσο σε κάποια στιγμή της ζωής τους.

**Οι χώροι με το πιο έντονο παθητικό κάπνισμα είναι τα εστιατόρια.

Τα υψηλότερα ποσοστά βρέθηκαν σε club και σε παρεμφερείς χώρους διασκέδασης για νέους.

**Υψηλές ποσότητες ρύπων τσιγάρου βρέθηκαν σε γραφεία, δίπλα σε χώρους όπου επιτρέπεται το κάπνισμα, οι οποίοι όμως δεν διαθέτουν χώρισμα.

http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=252753