Από την Παναγιά Μικροκάστρου στον ανήφορο για το Τσοτύλι! ( του Διαμαντή Θ. Βαχτσιαβάνου)

 «Η ιερά Μονή Μικροκάστρου την οποία παραφόρως ηγάπησα, μάρτυς έστω μόνον ο θεός…» (Αρχιμανδρίτης Χρυσόστομος Ζαφειρόπουλος

Ο εθνικός μας ποιητής Κωστής Παλαμάς έγραψε, πως: « τα ιδανικά, όταν ανθίζουν και ζούνε στο σπίτι του καθενός, ο ποιητής τους χτίζει τα παλάτια τους. 

Τα μεγάλα εθνικά ιδανικά, όταν ξεπέφτουν και ο καθένας τα διώχνει από το σπίτι του, ο ποιητής τα παίρνει στο καλύβι του και άσυλο τους χορηγεί».

Η 10/ετία του ¨50 ήταν γενικότερα για την Ελλάδα μια δύσκολη περίοδος, αλλά ειδικότερα για την επαρχία Βοίου, ακόμα πιο δύσκολη! Εκτός από τα εθνικά ιδανικά που ήταν σε έξαρση εκείνη την εποχή, η κοινωνία χρειαζόταν τον άνθρωπο εκείνο, που θα άνοιγε την αγκαλιά του και θα στέγαζε στο καλύβι του, ως άλλος ποιητής, τα βάσανα της!

Ένας σημαντικός πυλώνας αναβάθμισης ενός τόπου και μάλιστα μιας κοινωνίας φτωχής και παρατημένης από την επίσημη πολιτεία, είναι και ο παράγοντας άνθρωπος. Όταν μάλιστα ο άνθρωπος αυτός εμφανιστεί, τότε πολλά μπορούν να αλλάξουν και με το καινούργιο, μπορούν να οικοδομηθούν αυτά που για χρόνια έλειπαν!

Ξεδιπλώνοντας την διαδρομή του Αρχιμανδρίτη Χρυσόστομου Ζαφειρόπουλο στην επαρχία Βοίου, θα δούμε πως ο άνθρωπος αυτός ερχόμενος σε αυτόν τον τόπο, έφερε άλλον αέρα, κάνοντας την ζωή των ανθρώπων…πιο ανθρώπινη! Ήταν ένας άνθρωπος με αγάπη στον θεό και στον άνθρωπο, που όσο και αν ακούγεται τόσο απλό, άλλο τόσο δύσκολο είναι.

Ο Χρυσόστομος Ζαφειρόπουλος έζησε τα περισσότερά του χρόνια στην επαρχία Βοίου, για να προσφέρει αγάπη στον απλό άνθρωπο,  σε αυτή τη φτωχή επαρχία.

Από την Κερπική Γορτυνίας ο Χρυσόστομος, Ζαφείρης στο βαφτιστικό του, σπούδασε ιατρική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Υπηρέτησε στον Εθνικό Στρατό κατά την περίοδο 1946-49 με τον βαθμό του ανθ/γού και έζησε την φρικτή αγριότητα του εμφύλιου, με τον θάνατο του αδελφού του στα βουνά της Φλώρινας.

Στην Μακεδονία ήρθε για να παραλάβει τα οστά του αδελφού του, όταν από νάρκη στην περιοχή της Έδεσσας σκοτώθηκαν όλοι οι άλλοι επιβαίνοντες στο αυτοκίνητο, πλην αυτού. Ίσως και να ήταν αυτό που τον οδήγησε οριστικά στον δρόμο της εκκλησίας!

Μητροπολίτης Σισανίου και Σιατίστης τότε ο Ιάκωβος και με πρόσκλησή του, ο Ζαφείρης χειροτονήθηκε στις 9 Αυγ. 1953 στην Αγ.Τριάδα Σιατίστης και ονομάστηκε Χρυσόστομος. Αντάλλαξε την ιατρική μπλούζα με το ράσο. Στις 15 Αυγ. 1953 χειροτονήθηκε ιερέας στην Παναγιά Μικροκάστρου.

Η φτώχεια εμφανής σε όλη την περιοχή και οι δυσκολίες του κόσμου τον έκαναν να αντιληφθεί την πραγματικότητα και να συμμετέχει ενεργά, βοηθώντας όσο μπορούσε!

Η αφοσίωση στο έργο του έγινε γνωστό πέραν των συνόρων της επαρχίας Βοίου και την περίοδο 1956-59, όταν φοιτούσε στην Θεολογική Σχολή της Χάλκης, ο Πατριάρχης Αθηναγόρας εκτιμώντας τον χαρακτήρα του, τον πρότεινε για την θέση του επισκόπου Σικάγου (ΗΠΑ). Το απέρριψε, όπως και άλλες τιμητικές θέσεις στα Πατριαρχεία Ιεροσολύμων και Αλεξανδρείας, για να ξαναγυρίσει στην Ιερά Μονή Παναγίας Μικροκάστρου. Ίσως στο μοναστήρι της Παναγιάς Μικροκάστρου βρήκε αυτό που γύρευε. Το καλύβι που έλεγε ο ποιητής, για να ¨μαζέψει¨ τον πόνο των ανθρώπων σε αυτή την ξεχασμένη επαρχία. Μητροπολίτης εδώ ο Ιάκωβος, που με φροντίδα του στο Μοναστήρι Μικροκάστρου δημιουργήθηκαν το Πρεβαντόριο για καχεκτικά και αδενοπαθή παιδιά, το Ορφανοτροφείο, το γηροκομείο, η οικοκυρική σχολή, το Δημοτ. Σχολείο και την πνευματική εποπτεία όλων αυτών, είχε ο Πατέρας Χρυσόστομος.

Για κάποιους λόγους όμως καθαρά δικούς του έφυγε από το Μοναστήρι, άνοιξη 1961 και κατετάγη στο Α΄Σώμα Στρατού(Κοζάνη), ως στρατιωτικός ιερέας. Μέσω του «τύπου» έστειλε αποχαιρετιστήρια επιστολή προς όλους: «…Ήλθα πάμπτωχος και φεύγω βαθύπλουτος από κοντά σας. Βαθύπλουτος εις αισθήματα αγάπης, την οποίαν αγάπην απέκτησα χάριν σε Σας. Χαριν σε Σας, όπου τόσον πολύ με αγαπήσατε, ώστε μέσα από το πρόσωπον ενός εκάστου και μιας εκάστης εξ υμών, έβλεπα αναδυομένην την φωτογραφίαν, όχι προσώπων τυχαίων, αλλά την συγκεκριμένη φωτογραφίαν των οικείων μου: του πατρός μου, της μητρός μου, του αδελφού μου, της αδελφής μου…».

Αγάπησε το Βόιο και τους ανθρώπους του και όταν ακόμα του προσφέρθηκαν θέσεις ανώτερες στο εξωτερικό, προτίμησε να παραμείνει εκεί. Έτσι, όταν ο Μητροπολίτης Σισανίου και Σιατίστης Πολύκαρπος του ζήτησε να επιστρέψει πίσω, εκείνος δέχτηκε. Γυρίζει στο Βόιο με τον βαθμό του Πρωτοσύγκελου και επιλέγει ως έδρα το Τσοτύλι. Ήταν 14 Μαΐου 1965!

Στις μέρες του, η φτωχή αυτή περιφέρεια έγινε φάρος πνευματικότητας, όπου πολλά φτωχά παιδιά μπόρεσαν να σπουδάσουν και να αποτελέσουν τους νέους επιστήμονες του τόπου.

Ασχολήθηκε ιδιαίτερα με την προσφορά στον απλό και φτωχό κόσμο της περιφέρειας του. Ένα από τα πρώτα του έργα ήταν η θεμελίωση και ανέγερση, Ιούλιος 1965, του Ιερού Επισκοπείου Τσοτυλίου, για να ακολουθήσουν πολλά άλλα ιδρύματα με δική του φροντίδα. Η πόρτα του Επισκοπείου του ανοιχτή σε όλους και γνωστή η φράση του: «Η πίστη είναι τρέλα, ή πιστεύεις όμως ή δεν πιστεύεις. Αυτό βιώνεται, δεν καταλαβαίνεται».

Από τα χέρια του πέρασαν πολλά χρήματα χορηγών, όλα όμως επενδύθηκαν σε έργα. Ακόμα και ο μισθός του. Να σημειώσουμε τη μεγάλη ευεργέτρια από την Δάφνη, Ευδοξία Κωτούλα, η οποία χρηματοδότησε την ίδρυση του οικοτροφείου θηλέων Τσοτυλίου (υπήρχε αρρένων από το 1873), για να γίνουν τα εγκαίνια το 1973. «Οικοτροφείον θηλέων Τσοτυλίου Η ΕΥΔΟΞΙΑ».

Στη Συνέχεια έχουμε το χτίσιμο του εκκλησιαστικού οικοτροφείου Πενταλόφου, των γυμνασίων Νεάπολης και Πενταφόλου. Ειδικά για το γυμνάσιο Πενταλόφου και λόγω της ιδιαίτερης εκτίμησης στον πατέρα Χρυσόστομο, το «έχτισε» με δικά του χρήματα ο Πενταλοφίτης Αλ. Καρούτας.

Το έργο του  έχαιρε αναγνώρισης του κόσμου και όλα τα χρήματα ήταν από συνδρομή ιδιωτών, χωρίς να χρειαστεί η συνδρομή του κράτους. Ο σεβασμός και η εμπιστοσύνη των ανθρώπων, ήταν αυτά που κινούσαν τον μύλο των έργων του. Έδειχνε την φροντίδα του στους ανθρώπους, ιδιαίτερα σε αυτούς με ειδικά προβλήματα και στα παιδιά.

Απέφευγε την δημοσιότητα και πολλοί θυμούνται ακόμα όταν έλεγε: «Για μένα δεν υπάρχει χειρότερη εκδήλωση φιλανθρωπίας από το να δίνεις σε κάποιον ένα πιάτο φαγητό και να βγαίνεις και φωτογραφία μαζί του…» Θεωρούσε την φιλανθρωπία μυστική, αλλά τα έργα του «μιλάνε» ακόμα. Όπως έλεγε: «Πάντοτε σέβομαι τον άνθρωπο».

Ασχολήθηκε κυρίως με τα προβλήματα των άλλων και όχι με τον εαυτό του. Όπως έλεγε:«Οι εκλεκτοί, οι επίλεκτοι, δεν ενδιαφέρονται πόσο και πως θα ζήσουν ή πότε και πως θα θανατωθούν. Και δια της ζωής και δια του θανάτου των πρέπει να διδάσκουν ανδρισμόν εις τα ανθρωπάρια, εις τα σαλιγκάρια, εις τους βατράχους, εις τους προδότας…».

Πίστευε στη δύναμη της θέλησης για αγαθά έργα και αυτό έκανε. Γύριζε στα χωριά, γνώριζε τον κόσμο και τα προβλήματα του και ανάλογα έπραττε.

Τον Ιαν. 1973 αποχώρησε ο Μητροπολίτης Σισανίου και Σιατίστης Πολύκαρπος και ο κόσμος του Βοΐου ζητούσε με υπογραφές,  ως νέο του Μητροπολίτη τον Χρυσόστομο.

Ο Ι. Ζηκόπουλος μέσα από την εφ. «Δυτική Μακεδονία», έγραφε: « Ο πατήρ Χρυσόστομος είναι ο μόνος που πρέπει να ανέλθει εις τον θρόνον της Σιατίστης. Ένας ξένος άγνωστος εις την επαρχίαν, θα πέσει εις το κενόν, και το σπουδαιότερον, ο λαός της επαρχίας Σιατίστης δεν θέλει άλλον Δεσπότην!!!».

Στο «κέντρο» όμως, το ιερατείο είχε άλλα σχέδια και στις 23 Μάιου ως νέος Μητροπολίτης, έρχεται ο Σεβασμιότατος Αντ. Κόμπος. Είναι ένα γεγονός που πρέπει να τον στεναχώρησε, χωρίς όμως ποτέ να εκφράσει παράπονο. Συνέχισε το έργο της προσφοράς, χτίζοντας τον ιερό ναό Αγίου Νεκταρίου Τσοτυλίου και άρχισε την αναπαλαίωση και διάσωση του ιστορικού οικοτροφείου Τσοτυλίου και την αγιογράφηση του ιερού ναού της Αγίας Μαρίνας.

Από το 1980 όμως η υγεία του άρχισε να κλονίζεται, χωρίς ο ίδιος να παραπονεθεί ποτέ γι΄αυτό. Όπως έλεγε, «δεν θεώρησε ποτέ τον εαυτό του κάτοικο της γης.»

Ήταν Κυριακή 21 Δεκ.1980, όταν η καμπάνα του Επισκοπείου Τσοτυλίου χτύπησε πένθιμα. Ο πατέρας Χρυσόστομος Ζαφειρόπουλος είχε αναχωρήσει και για λίγο το σκήνωμα του βρέθηκε στην Αγία Μαρίνα. Γύρω του όλοι οι Τσοτυλιώτες και όλοι οι Βοϊάτες. Μπορεί να έλεγε κάποτε: «Τα πνευματικά μου παιδιά θέλω να γελούν, διότι έτσι τους εδίδαξα περί του λεγομένου θανάτου», αλλά τώρα ποιος μπορούσε να γελάσει;

Η μέρα εκείνη ήταν κάτασπρη από το χιόνι σαν την καρδιά του Πατέρα όλων των Βοϊωτών. Την ίδια μέρα εξεδόθη και ψήφισμα προς την Ιερά Σύνοδο, όπου μεταξύ άλλων ζητούσε: «Όπως ανακηρυχθεί ο μεταστάς Χρυσόστομος Ζαφειρόπουλος νεομάρτυς της Χριστιανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας».

Για την ζωή και το έργο του έγραψαν ο «Ελληνικός Βορράς», η «Δυτική Μακεδονία»(Ι.Ζηκόπουλος), ο Γ.Μπόντας, ο Αν. Δάρδας και πολλά περιοδικά.

Το περιοδικό «Τα Νειάτα» (Απρ.1981), έγραψε: «Απ΄τον τόπο που έκανε την επανάσταση του ΄΄21 ήρθε για να ζήσει και να πεθάνει ακρίτας στην Δυτ.Μακεδονία».

Ετάφη κατά δική του επιθυμία, πίσω από το ιερό βήμα του  ιερού ναού Αγίου Νεκταρίου Τσοτυλίου. Ένας ιερωμένος παράδειγμα προς μίμηση. Τον θυμίζουν τα έργα που άφησε και ο τρόπος ζωής του!

Όπως έλεγε πάντα: «Σε δυό αφέντες έσκυψα μόνο. Στο θεό και στον νόμο».

(Βιβλιογραφία: «Μυστικόν Θυσιαστήριον – Έκδοσις Ορθοδόξου αδελφότητας Αρχιμανδρίτου Χρυσοστόμου Χρ. Ζαφειρόπουλου»).

                             Διαμαντής Θ. Βαχτσιαβάνος

kozan.gr