Γιορτή Δράκου στον Πελεκάνο του Δήμου Βοΐου, 30 Ιουλίου

Αναπαράσταση Αλωνισμού θα πραγματοποιηθεί στον Πελεκάνο Βοΐου το Σάββατο 30 Ιουλίου 2011 και ώρα 8.30 μμ. Ο Δήμος Βοΐου, το Τοπικό Συμβούλιο Πελεκάνου & ο Λαογραφικός Σύλλογος Πελεκάνου σας προσκαλούν στις πολιτιστικές εκδηλώσεις, στον αύλειο χώρο του πρώην Δημοτικού Σχολείου Πελεκάνου. Γλέντι με παραδοσιακή ορχήστρα.
Προσφορά του Λαογραφικού Συλλόγου το παραδοσιακό Σαραγλί.

ΠΕΛΕΚΑΝΟΣ ΒΟΪΟΥ

O Πελεκάνος (παλαιότερη ονομασία: Πέλκα) είναι ένα ημιορεινό χωριό του Δήμου Βοΐου του Νομού Κοζάνης. Στο χωριό γυρίστηκε η αντιπολεμική ταινία «Ουρανός», που εκπροσώπησε την Ελλάδα στο Φεστιβάλ Καννών το 1963.

Κτισμένος στις παρυφές του όρους Σινιάτσικου (Άσκιου) σε υψόμετρο 760μ, βρίσκεται ανάμεσα στην Κοζάνη και την Καστοριά, σε απόσταση 165 χιλιομέτρων από τη Θεσσαλονίκη, με την οποία συνδέεται μέσω του υπερσύγχρονου παρακείμενου άξονα της Εγνατίας Οδού. Το τοπωνύμιο «Πέλεκον»,που αναφέρει ο ιστορικός Προκόπιος και αργότερα τροποποιήθηκε σε «Πέλκα» είναι από τα αρχαιότερα μακεδονικά τοπωνύμια, με προέλευση το σχήμα «πέλεκυς-πελεκώ» και από το «Πέλλα-πέτρα». Η επιτροπή τοπωνυμίων το 1927 άλλαξε το όνομα στο σύγχρονο Πελακάνος, έχοντας στο νου τους ομώνυμους ξακουστούς μαστόρους πέτρας του χωριού, που έφθαναν μέχρι το Πήλιο και την Πόλη.

Το παλιό σχολείο της Πέλκας.

Η περιοχή κατοικείται από τους προϊστορικούς χρόνους καθώς εντοπίζονται νεολιθικά λείψανα πλησίον του σημερινού οικισμού. Στην ευρύτερη περιοχή υπάρχουν τείχη και οχυρώσεις που χρονολογούνται από το 13o αιώνα π.Χ και αναβάθμιστηκαν επί Ιουστινιανού σε οχυρό αποκαλούμενο «Πέλεκον», σύμφωνα με τον ιστορικό Προκόπιο. Στην περιοχή «Βαρκό», δίπλα στον ποταμό Μύριχο, υπάρχει ρωμαϊκός οικισμός που δίνει τακτικά τροφή σε λαθρανασκαφείς.

Κοιτίδα του σύγχρονου Πελεκάνου θεωρούνται οι δύο μονόλιθοι ύψους 1,5 μέτρου που είναι μπηγμένοι στο κέντρο του οικιμσού. Εκεί θέλει η παράδοση να έχουν ταφεί ζωντανά 2 δαμάλια που κατέληξαν στο εν λόγω σημείο, στην προσπάθεια των χωρικών να επιλέξουν έναν τόπο για τον οικισμό που θα τους εξασφάλιζε την επιβίωση και την συνέχιση. 

Το γεφύρι του Πελεκάνου

Στον κάμπο, 2χλμ. νότια του χωριού υπάρχει παραδοσιακό πέτρινο γεφύρι, χτισμένο το 1935 σε χείμαρρο, ονομαζόμενο «Του Φασούλη η Γούρνα». Είναι το νεώτερο γεφύρι του είδους του στη Δυτ.Μακεδονία και βρίσκεται σε άψογη κατάσταση. 

Αγ. Παρασκευή

Ο Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου ανεγέρθη το 1938. Η αρχαιότερη εκκλησία της Αγίας Παρασκευής κτίστηκε το έτος 1643. Ο Ναός του Αγίου Γεωργίου βρίκεται στην κορυφή του ομώνυμου λόφου που δεσπόζει βορείως του χωριού. 

Στις ανατολικές παρυφές του λόφου εκτείνεται το «Ρουμάνι», δάσος αειθαλών εκτάσεως άνω των 2.000 στρεμμάτων. Στην άκρη του δάσους ορθώνεται ο ογκώδης μονόλιθος της «Κουκουπέτρας», τοπικού τοπωνυμίου.

Σήμερα οι λιγοστοί οικονομικά ενεργοί μόνιμοι κάτοικοι ασχολούνται κατά βάσει με τη γεωργία (αμπέλια, καπνά, σιτηρά) και την κτηνοτροφία (αιγοπρόβατα) καθώς και την παραγωγή τυροκομικών προϊόντων εξαιρετικής ποιότητας.

Η αμπελουργία είναι μια από τις ασχολίες των κατοίκων. Καλλιεργούνται περίπου 550 στρέμματα αμπελώνων στην περιοχή. Η καλλιέργεια γίνεται με τον παραδοσιακό τρόπο, με ξερικά κλήματα διαμορφωμένα σε κύπελλο, ώστε να εκτίθενται συνεχώς στην ηλιακή ακτινοβολία, που σε συνδυασμό με τη χαμηλή υγρασία αποδίδουν πρώτη ύλη εξαιρετικής ποιότητας. Οι βασικές ποικιλίες είναι το Βουλγάρικο, το Ξινόμαυρο, τα Μοσχάτα, τα Χονδρομαύρα και τα Μοσχομαύρα. Παράγεται ερυθρός ξηρός οίνος (μπρούσκο) που καταναλώνεται φρέσκος μέχρι τις αρχές της Άνοιξης, αλλά και λευκός ημίξηρος ή ημίγλυκος, που επιδέχεται παλαίωσης. Το κρασί όμως που ξεχωρίζει είναι ο «γλυκός» που παράγεται προσθέτοντας σερμπέτι και επιδέχεται μακροχρόνια παλαίωση που γίνεται σε ειδικούς ημιυπόγειους χώρους των σπιτιών (κατώγια) διαμορφωμένους να εξυπηρετούν τις ανάγκες των κατοίκων για υγιεινή και ασφαλή αποθήκευση τροφίμων, από την εποχή που δεν υπήρχε ηλεκτρισμός.

Στο χωριό λειτουργούν Λαογραφικός και Πολιτιστικός σύλλογος.

Πνευματικό Κέντρο (πρώην Δημοτικό Σχολείο)

Καθ΄ όλη τη διάρκεια του έτους πραγματοποιούνται πλείστες εκδηλώσεις πολιτισμού που προάγουν την τοπική λαογραφία. Αντιπροσωπευτικότερες είναι η Γιορτή του Δράκου στα τέλη Ιουλίου, η Γιορτή Κρασιού στα τέλη Αυγούστου και η Γιορτή του Μούστου στις αρχές Οκτωβρίου. Την παραμονή του Δεκαπενταύγουστου γίνεται μεγάλο γλέντι στην αυλή του παλιού Σχολείου, προς τιμήν της πολιούχου Θεοτόκου, όπου ανταμώνονται οι απανταχού Πελκιώτες.

Επιμέλεια:art

πηγή:pelka.gr,askio.gr, el.wikipedia.org,facebook.com, hellenica.de, pelka.gr