Η οικονομική κρίση γίνεται διατροφική

(Συνέντευξη στον Πέτρο Αλεξανδρή
Από το 307ο φύλλο της Agrenda)

 Στενά συνδεδεμένος με τη διατροφική αλυσίδα είναι πλέον και ο αγρότης. Όταν αυτό είναι για την προώθηση της Μεσογειακής Διατροφής, είναι βέβαια ευνοϊκό για τη δουλειά, όταν όμως πέσει θύμα κακής διαχείρισης του προϊόντος του από τις βιομηχανίες, τότε υπόκειται και ο αγρότης τις συνέπειες από τις διάφορες διατροφικές κρίσεις που έχουμε δει να ξεσπούν τα τελευταία χρόνια σε Ευρώπη και ΗΠΑ. Στο περιθώριο του συνεδρίου «Capture the Moment», που έγινε στο Ζάππειο στις 27 Σεπτεμβρίου, από την εταιρεία Μίλητος, συναντήσαμε τον Νίκο Κατσαρό, αντιπρόεδρο της μη κερδοσκοπικής εταιρείας «Εστία», η οποία προωθεί την ελληνική παραδοσιακή διατροφή, και μας μίλησε τόσο για την καλή πλευρά της διεθνούς φήμης των ελληνικών αγροτικών προϊόντων, όσο και για την κακή πλευρά της παγκοσμιοποίησης.

Ποιος είναι ο ρόλος της γεωργίας στη μεσογειακή διατροφή;

Η γεωργία είναι το βασικότερο στοιχείο και έχει τη δυναμικότερη συμμετοχή στη μεσογειακή διατροφή, η οποία στις 16 Οκτωβρίου στο Ναϊρόμπι της Κένυα εγκρίθηκε ως μέρος της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της ανθρωπότητας. Συστήνει την καθημερινή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, την εβδομαδιαία χρήση δημητριακών και πουλερικών και μία ή δύο φορές την εβδομάδα κόκκινο κρέας. Παράλληλα συνιστά και ένα ποτήρι κόκκινο κρασί με κάθε γεύμα. Αυτά λοιπόν τα συστατικά προέρχονται από τη γεωργική παραγωγή κι έχει πολύ μεγάλη σημασία να αποτελούν και προϊόντα της ελληνικής γης. Όχι εισαγόμενα. Γιατί τα προϊόντα της ελληνικής γης είναι περισσότερο γευστικά και υγιεινά και έχουν υποστεί πολύ μικρότερη ταλαιπωρία κατά τη μεταφορά τους.

Έχουμε υποχρέωση ως πολιτεία, επιστημονική κοινότητα και κοινωνικοί φορείς να προωθήσουμε, ιδιαίτερα στη νεολαία, τη μεσογειακή διατροφή, με προϊόντα πάντοτε της ελληνικής γης.

Από την εμπειρία σας ως πρόεδρος του ΕΦΕΤ πόσο επικίνδυνα είναι τα μικρά και μεγάλα περιστατικά διατροφικών κρίσεων που ακούμε σε ΗΠΑ και Ευρώπη;

Είναι γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια έχουν συμβεί μεγάλα διατροφικά σκάνδαλα στην Ευρώπη με μεγαλύτερα τη νόσο των τρελών αγελάδων και τις διοξίνες στα κοτόπουλα. Σε μικρότερη κλίμακα, αλλά σημαντικό ήταν και το πιο πρόσφατο με το e.coli.

Τα προϊόντα πια παράγονται σε πολύ μεγάλη κλίμακα και διακινούνται σε ολόκληρο τον κόσμο. Έτσι, ένα προϊόν που παράγεται σήμερα το πρωί στο Βέλγιο μέσα σε 24 ώρες έχει φτάσει στη Βραζιλία, την Κίνα, την Ελλάδα και όπου αλλού. Όταν υπάρξει μία αστοχία, μία μόλυνση σε ένα από τα τρόφιμα αυτά, κινητοποιείται όλος ο πλανήτης, όμως πολύ αργά.

Αλλά και στη χώρα μας υπάρχουν πολλά, σχεδόν σε πολύ συχνή βάση προβλήματα, που έχουν άμεση σχέση με τη διατροφική αλυσίδα. Τον τελευταίο μήνα βρέθηκαν βυτιοφόρα που, ενώ έπρεπε να μεταφέρουν αποκλειστικά και μόνο υγρά τρόφιμα, μετέφεραν μηχανέλαια προς τη Βουλγαρία και επέστρεφαν είτε με γάλα είτε με βούτυρο.

Κάποιοι ασυνείδητοι στο βωμό του γρήγορου κέρδους θέτουν σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία. Δυστυχώς οι έλεγχοι είναι πολύ περιορισμένοι, ελλιπείς, υπάρχει αλληλοεπικάλυψη αρμοδιοτήτων και κυριότερα δεν υπάρχει συντονισμός και συνεργασία μεταξύ των ελεγκτικών φορέων. Θα σας έλεγα ότι μεταξύ του ΕΦΕΤ και τις διάφορες υπηρεσίες των περιφερειών δεν υπάρχει καμία απολύτως συνεργασία, αντίθετα υπάρχει ανταγωνισμός.

Μήπως τελικά ενοχοποιείται άδικα ή βιαστικά η πρωτογενής παραγωγή και στις μεγάλες διατροφικές κρίσεις τον σημαντικότερο ρόλο παίζει η μεταποίηση και η επεξεργασία;

Η γεωργία παίζει πρωταρχικό ρόλο. Μόλις πριν από μερικές ημέρες ανακαλύφθηκε ότι εταιρείες οι οποίες διαχειρίζονταν τοξικά και επικίνδυνα απόβλητα, αντί να τα στείλουν στο εξωτερικό σε κάποια ειδική μονάδα με το ανάλογο κόστος, τα ανακάτεψαν με λιπάσματα. Αποτέλεσμα ήταν τοξικά στοιχεία, όπως αρσενικό, υδράργυρος, κάδμιο κλπ. να περάσουν στο έδαφος και στην τροφική αλυσίδα. Δυστυχώς, ο αγρότης είναι απροστάτευτος όπως και ο καταναλωτής. 

Πιστεύετε ότι όλοι οι κρίκοι της διατροφικής αλυσίδας κάνουνε περικοπές στο θέμα της διατροφικής ασφάλειας λόγω της κρίσης ή όχι;

Οι έλεγχοι δεν ήταν ούτε συστηματικοί ούτε αποτελεσματικοί όσο έπρεπε μέχρι τώρα. Με τις περικοπές και τις συγχωνεύσεις των οργανισμών έχει επιδεινωθεί η κατάσταση. Οι αρμόδιες διευθύνσεις των περιφερειών είναι ακόμα στον αέρα μετά τον Καλλικράτη, ο ΕΦΕΤ συγχωνεύεται με τον ΕΟΦ.

Οι επιχειρήσεις πρέπει και αυτές να έχουν ένα αποτελεσματικότερο σύστημα ελέγχων, διότι σύμφωνα με ευρωπαϊκό κανονισμό του 2000, η ευθύνη βαρύνει τους παραγωγούς (αγρότες και βιομηχανίες).

Έχουμε παρατηρήσει μια μεγάλη παραβατικότητα από πλευράς των βιομηχανιών τόσο όσον αφορά τη νοθεία, δηλαδή πολλές φορές βρέθηκε μέλι, που έλεγε ότι είναι μέλι θυμαρίσιο, αλλά δεν ήταν. Πολλές φορές βρέθηκε ελληνικό τυρί φέτα και δεν ήταν φέτα, αλλά τυρί που είχε παρασκευαστεί μόνο από γάλα σε σκόνη. Βρέθηκε εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο, που τελικά ήταν σπορέλαιο.

 agronews.gr