Πέμπτη 5 Απριλίου 2012

Τα λούπινα


Από την ανέκδοτη συλλογή διηγημάτων του: «ΞHMEPΩΝΕ '45».
Τα λούπινα είναι φαρμακερό φυτό! Δηλητήριο! Πολλά πρόβατα και γίδια ψόφησαν, σαν στη βοσκή τους έφαγαν λούπινα, ξεφεύγοντας από την προσοχή του βοσκού τους! Φυτρώνουν άγρια εδώ και κει στη Νότια Πελοπόννησο. Κάνουν όμως και για άριστη κτηνοτροφή, σαν τα ... γλυκάνεις!
Τα βράζεις στο καζάνι, χύνεις το ολόπικρο ζωμό τους, έπειτα τα βάζεις στο σακί. Τα πας στη θάλασσα. Το σακί, στην ακροθαλασσιά, στα βράχια, το βάζεις σε μια «λούμπα» (τρύπα των βράχων με θαλασσινό νερό), που την βρέχει το θαλασσινό το κύμα μέρα - νύχτα. Το σακί αυτό το σκεπάζεις με βαριές πέτρες, για να μην στο «πάρει» η θάλασσα. Εκεί στο σακί μέσα, αφήνεις τα λούπινα 3 με 4 μερόνυχτα να «ξαλμυρήσουν» και να γλυκάνουν, βγάζοντας την πικράδα τους. Παίρνουν έτσι την γεύση και το άρωμα της θάλασσας κι αλμυρίζουν!
Τότε τα τρώει, λίγα βέβαια, ο άνθρωπος σαν... στραγάλια. Χλωρά ή ξεραμένα στον ήλιο, στ' αλώνι. 

Στα ζώα τα δίνουμε έτσι άφοβα να τα φάνε, σαν ξηρά τροφή, τις βροχερές και παγερές μέρες του χειμώνα, που δεν μπορούν να βοσκήσουν στα βοσκοτόπια, και είναι κλεισμένα στη «στάνη» ή στην «χαμοκέλα» τους μέσα. Γι' αυτό τα λούπινα τα καλλιεργούν κιόλας. Τα σπέρνουν, τα κόβουν σαν ξεραθούν, τα κοπανάνε να φύγει το «λουβί» τους (είναι σαν μικρόσωμα στρογγυλά κουκιά).
Επειτα τα λιχνίζουν, σαν φυσήξει δυνατό τ' αγέρι, και ξεχωρίζει το άχρηστο, ξεραμένο «περιτύλιγμα», το «λουβί» τους, από τον καρπό τους που είναι ολοστρόγγυλος σχεδόν, άσπρος κι αστραφτερός. Για να τον επεξεργαστούν, όπως είπαμε και να τα φάνε τα ζώα ή οι άνθρωποι σαν... στραγάλια!
Είναι έθιμο στη Μάνη, στη Λακωνία και τη Μεσσηνία να τρώνε ξαλμυρισμένα τα λούπινα οι άνθρωποι, σαν ξηρό καρπό, χλωρά απ' τη θάλασσα ή ξεραμένα στον ήλιο, τη Μεγάλη Βδομάδα των παθών του Χριστού, στις 25 Μάρτη κι άλλες γιορτές και σχόλες.
Μα τα λούπινα, τα καλλιεργούν και σαν «ψυχανθές» φυτό που είναι, και για «χλωρά λίπανση» του χωραφιού, στην «αγρανάπαυση». Την μια χρονιά στο χωράφι δηλαδή φυτεύουν, στάρι και την άλλη χρονιά λούπινα, για να δυναμώσει το χωράφι, να λιπανθεί για ν' αποδώσει την τρίτη χρονιά πάλι καλό στάρι που θα σπαρθεί τότε. Ετσι το λούπινο κάνει δυο δουλειές. Και λιπαίνει το χωράφι, γιατί οι ρίζες του το πλουτίζουν με άζωτο και όταν ωριμάσει κάνει για ζωοτροφή. Μα θέλει προσοχή, όπως είπαμε. Από μικρός, όταν ήμουν βοσκός, έχω στο στόμα μου ακόμα, την πικρή γεύση από το γάλα των ζώων, που μου ξέφευγαν πότε - πότε και έτρωγαν εδώ κι εκεί λίγα φυτρωμένα λούπινα στο χωράφι! Δεν μου «λουπινιάστηκαν» όμως να μου ψοφήσουν, ποτέ!
Και ήρθε η άγρια ιταλογερμανοβουλγάρικη φασιστοναζιστική Κατοχή. Πείνα, δυστυχία, σκοτωμοί, φυλακές, βασανιστήρια κι όλα τα δεινά του Λαού μας. Αρπαζαν ό,τι έβρισκαν και πρώτα απ' όλα τα φαγώσιμα, οι κατακτητές και συνεργάτες τους. Οι Ελληνες πέθαιναν απ' την πείνα εκατοντάδες στους δρόμους, αφού γινόντουσαν φαντάσματα ανθρώπων πετσί και κόκαλο. Τα παιδιά χάθηκαν τότε, έτσι περισσότερο. Μα και οι μεγάλοι.
Το ΕΑΜ έσωσε όσους μπορούσε, τους περισσότερους, με τα σισσίτια. Ψωμί από ξηλάλευρο, χαρουπάλευρο, από σκουπάλευρο και από ...λούπινα. Εμείς στο χωριό, στο κτήμα, δεν είχαμε όμως συσσίτιο του ΕΑΜ.
Το λουπινένιο ψωμί το γνώρισα. Από ξερά, ξεπικρισμένα - ξαλμυρισμένα λούπινα, γινομένα αλεύρι, στο χειρόμυλο του... καφέ, που υπήρχε στο σπίτι. Γινότανε σαν πλύθρα, το ψωμί εκείνο δεν τρωγότανε, παρά μουσκεμένο καλά για ώρες στο νερό. Ητανε απαίσιο. Εγώ 3 χρόνων σχεδόν πιτσιρίκι. Επρεπε να το φάω. Για να ζήσω. Οταν αυτό δεν το καταλάβαινα, έτρωγα ξύλο πρώτα, και έπειτα... το λουπινόψωμο!
Μα και τα λούπινα τα δικά μας κάποτε σώθηκαν. Τι θα κάνουμε; Τι θα γίνουμε; Πώς θα ζήσουμε; Το παιδί;
Στο τέλος τ' αποφάσισαν! Πλούσιος μεγαλο-δικηγόρος, βουλευτής του... Μεταξά προκατοχικά καθηγητής Νομικής Αθηνών και Ακαδημαϊκός παντρεμένος με καθηγήτρια του Πανεπιστημίου της Αθήνας. Ετρεφε χοιρινά. Που τα μοσχοπουλούσε στη μαύρη αγορά, σε ανθρώπους του ...σιναφιού του. (Προδότες, ταγματασφαλίτες, συνεργάτες των κατοχικών φασιστών).
Σαν μεγαλο - τσιφλικάς δεν είχε παιδιά, αλλά είχε απέραντες εκτάσεις με λούπινα για να θρέψει τα χοιρινά του!
Ητανε και πολύ μακρινός συγγενής μας. Θα του ζητούσαμε δανεικά δυο μεσόσακα λούπινα, να περάσουμε 1-2 μήνες, μέχρι να ωριμάσουν τα δικά μας λούπινα, να του τα... επιστρέψουμε. Και με τόκο σε... λούπινα!
Ξεκινήσαμε λοιπόν, γι' αυτόν, με τη λιπόσαρκη γέρικη γαϊδουρίτσα μας, τη «Βούλα». Η μητέρα μου καθότανε στο σαμάρι της «Βούλας». Εγώ πισωκάπουλα, κρατιόμουνα από το «κολιτσάκι» του σαμαριού. Κι ο πατέρας μου πεζός, πίσω απ' τη γαϊδουρίτσα.
Φτάσαμε στα κτήματά του. Πλησιάσαμε το μεγάλο ξωχόσπιτό του. Είδαμε τον ίδιο να ταΐζει τα χοιρινά του. Μας είδε όμως από το παράθυρο του σπιτιού τους και η γυναίκα του η καθηγήτρια του Πανεπιστημίου. Βγαίνει με μιας στο μπαλκόνι, γιατί μας... κατάλαβε και φωνάζει δυνατά στον άντρα της να τ' ακούσουμε και μεις:
-- Γιάννη, κοίτα μη δώσεις ...λούπινα. Τα έχουμε για τα.... χοιρινά μας!!!
Ο Γιάννης δεν αποκρίθηκε. Ούτε μεις. Δεν είχαμε φτάσει ακόμα! Η μητέρα μου με μιας γύρισε τη γαϊδουρίτσα πίσω κι έβαλε τα... κλάματα και τ' αναφιλητά...
Ετσι γυρίσαμε πίσω άπρακτοι. Χωρίς λούπινα. Χωρίς να τους πούμε μια λέξη. Με κλάματα κι αναφιλητά, η μητέρα μου κι ... εγώ που την έβλεπα!
Με βαθιά πίκρα για τον άνθρωπο και την ανθρωπιά, ο πατέρας μου κι όλοι μας. Με μια σκέψη: Να πεθάνουν οι άνθρωποι και να ζήσουν τα... γουρούνια. Τ' ανθρώπινα και τα πραγματικά! Κάνουμε μέρες να συνέλθουμε από το «σοκ» αυτό.
Τώρα το πώς επιζήσαμε είναι μια... άλλη ιστορία!
Ο επίλογος είναι ότι «ο δήθεν άνθρωπος», στον πόλεμο, στο φασισμό, στην πείνα, στη δυστυχία του άλλου, γίνεται... κτήνος.
Το μεγαλύτερο θηρίο που ζητά τον αφανισμό του ίδιου του ανθρώπου. Κι ας είναι κι επιστήμονας και ....πανεπιστήμονας, όχι όμως άνθρωπος που πιστεύει σ' ανθρώπινα ιδεώδη και όχι στη ζωή του ισχυρότερου και της Αρείας Φυλής! Να ζήσουν «αυτοί» με το θάνατο το δικό μας. Μα έπειτα από μας κι αυτοί θα πεθάνουν για να ζήσουν οι ισχυρότεροί τους. Μέχρι που όλοι οι άνθρωποι να αλληλοσπαραχθούν και να μη μείνει κανένας!
Αυτό είναι το «πιστεύω» του ισχυρότερου ναζισμού - φασισμού τους. Ο νόμος της ζούγκλας και του αφανισμού της ανθρωπιάς και της ανθρωπότητας.
rizospastis.gr

ΣΤΑ ΦΤΩΧΑ ΕΔΑΦΗ ΒΑΛΤΕ ΛΟΥΠΙΝΑ
Στα ηµιορεινά και ορεινά η σπορά γίνεται νωρίς την άνοιξη, ενώ στις περιοχές µε ήπιο χειµώνα το φθινόπωρο.

Το λούπινο σε φτωχά εδάφη αποδίδει καλύτερα από βίκο, µηδική ή µπιζέλι. Αναπτύσσεται σε χονδρής υφής καλοστραγγιζόµενα και όξινα έως ουδέτερα εδάφη. Τα ελαφρά κοκκινοχώµατα είναι τα καλύτερα. Τα ασβεστούχα εδάφη είναι ακατάλληλα. 

Η σπορά γίνεται µε σπαρτική µηχανή σε γραµµές που απέχουν 30-40 εκ. Επί των γραµµών οι σπόροι τοποθετούνται ανά 10-15 εκ. και σε βάθος 2-3 εκ.
Για παραγωγή καρπού χρειάζονται 6 έως 8 κιλά σπόρος το στρέµµα και για χλωρή νοµή ή χλωρή λίπανση 15-20 κιλά σπόρος το στρέµµα.
Οι σπόροι του λούπινου έχουν το χαρακτηριστικό ότι µπορεί να σπαρθούν και σε έδαφος που έχει αναξεσθεί ελαφρώς ή καθόλου, λόγω της ικανότητάς τους να προσλαµβάνουν υγρασία από την ατµόσφαιρα και να φυτρώνουν βυθίζοντας το ισχυρό ριζίδιο στο σκληρό έδαφος.
Τα λούπινα συγκοµίζονται για καρπό µε θεριστική µηχανή, όταν το µεγαλύτερο ποσοστό των λοβών αρχίζει να δείχνει σηµεία ωρίµανσης. Για παραγωγή χλωρής µάζας για νοµή η συγκοµιδή γίνεται κατά την άνθηση. Για παραγωγή σανού η κοπή των φυτών γίνεται στο τέλος της άνθησής τους. Σε πολύ καλές συνθήκες η απόδοση µπορεί να φθάσει έως και 500 κιλά καρπό το στρέµµα.
agronews.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

ΣΕΒΟΜΑΣΤΕ ΤΗΝ ΑΝΤΙΘΕΤΗ ΑΠΟΨΗ